الیاف جزء مهم ترین و اصلی ترین نیازمندی ها و مواد اولیه در صنایع نساجی است. از الیاف نساجی به شکل های مختلف برای تولید انواع پارچه، لباس، ملحفه، روتختی، روبالشی و غیره استفاده می شود. این الیاف که به شکلی زیبا و حرفه ای در هم تنیده شده اند، می توانند بدن ما را در برابر سرما و گرما به خوبی محافظت کنند. الیاف انواع گوناگونی دارند و هر یک از انواع آن نیز دارای ویژگی های منحصر به فردی هستند. با ما همراه باشید چرا که در این مطلب قصد داریم شما را با انواع الیاف نساجی آشنا کنیم تا بدین صورت بتوانید دانش کافی درباره این موضوع را کسب کنید.
فهرست مطالب
تاریخچه نساجی
شاید بهتر باشد پیش از اینکه به معرفی انواع الیاف نساجی بپردازیم، کمی با تاریخچه نساجی و اتفاقات آن تا به امروز آشنا شویم. بیشترین میزان رشد صنعت نساجی در دوران آغازین آن، جریانات انقلاب صنعتی بود. اگر بخواهیم به تاریخچه نساجی بپردازیم باید به دوران غارنشینی رجوع کنیم. باستان شناسان زیادی هستند که نشانه هایی از نساجی، بافندگی و ریسندگی را در تصاویر حک شده روی دیوار غارها مشاهده کرده اند.
آنچه که طی تحقیقات دانشمندان بدست آمده، گویای این است که ایرانیان نیز در همان دوران غارنشینی با انواع پشم بز و گوسفند ریسندگی می کردند. می توان گفت ایرانیان جزء اولین نفراتی بودند که اقدام به نمد بافی، گلیم بافی و قالی بافی کردند.
عمر اولین پارچه هایی که در کشور ایران بافته شده مربوط به 4000 سال پیش از میلاد مسیح است. هم اکنون نیز مردمان ایران در صنعت نساجی، ریسندگی و بافندگی جزء سرآمدان و پیشگامان در دنیا هستند و این کشور انواعی از بهترین کارخانه نساجی را در خود پرورش داده است. اما امروزه، به لطف پیشرفت تکنولوژی و ظهور جدیدترین الیاف، صنعت نساجی رشد چشمگیری داشته است. الیافی که فوق العاده متنوع هستند و می توان به کمک آنها، انواع گوناگونی از محصولات را تولید کرد.
انواع الیاف نساجی
تا به حال شده زمانی که تصمیم به خرید پارچه دارید، به این فکر کنید که الیاف آن از چه نوعی هستند؟ شاید برای یک خریدار معمولی این موضوع چندان اهمیتی نداشته باشد. اما برای آن دسته از افرادی که به هر نحوی در صنعت نساجی، بافندگی، خیاطی و دوزندگی فعالیت دارند این موضوع بسیار حائز اهمیت است. به طور کلی الیاف نساجی را می توان به دو گروه الیاف طبیعی و الیاف مصنوعی دسته بندی کرد. در ادامه به صورت مفصل تر با هر کدام از این الیاف آشنا می شویم:
الیاف طبیعی
الیاف طبیعی همانطور که از نامش پیداست، منشاء کاملا طبیعی دارند. این الیاف، الیافی هستند که انسان ها در تولید آنها هیچ دخالت دستی نداشته اند و بدون اینکه تغییر شکل یا ماهیتی در آنها اتفاق افتاده باشد به دست می آیند. در تولید این الیاف هیچ ماده مصنوعی و شیمیایی مشاهده نمی شود. با این حال باید به این نکته نیز اشاره کنیم که الیاف طبیعی نسبت به الیاف مصنوعی دوام کمتری دارند و آسیب پذیرتر هستند.
در مقابل یکی از مزیت های اصلی استفاده از الیاف طبیعی این است که ایجاد حساسیت و آلرژی در بدن نمی کنند. می بینید که شناخت دقیق الیاف تا چه اندازه می تواند در تصمیم گیری برای خرید پارچه و لباس تاثیرگذار باشد. الیاف طبیعی خود دسته بندی مجزایی دارند. از انواع الیاف طبیعی عبارتنداز:
- الیاف حیوانی
- الیاف معدنی
- الیاف گیاهی
1. الیاف حیوانی
الیاف حیوانی یکی از پرکاربردترین انواع الیاف طبیعی در صنعت نساجی هستند که به صورت کاملا طبیعی از پوشش بدن حیوانات به دست می آیند. این الیاف موجود در بازار معمولا از پوشش بدن حیواناتی همچون گوسفند، بز، شتر، خرگوش، اسب و پیله ابریشم تولید می شوند. از مهم ترین و پرمصرف ترین انواع الیاف حیوانی نیز می توانیم به لیست زیر اشاره کنیم:
- الیاف پشمی یکی از الیاف طبیعی است که بسته به اینکه از بدن چه حیوانی تهیه شده باشد، انواع مختلفی دارد. از جمله انواع الیاف پشمی می توانیم به پشم گوسفند، پشم بز و پشم لاما اشاره کنیم. الیاف پشمی بهترین گزینه برای تولید لباس و پارچه های زمستانی هستند. علاوه بر این، الیاف پشمی از استحکام بالایی برخوردارند و می توانند تعریق در بدن را جذب کنند.
- الیاف ابریشمی که از پیله ابریشم به دست می آیند و فوق العاده نرم و لطیف هستند. پارچه هایی که از این الیاف تولید می شوند خاصیت کشسانی بالایی دارند. در برابر پارگی مقاوم و بسیار سبک هستند.
- الیاف موهر که از موی بدن بز به دست می آیند.
- الیاف کشمیر که از پشم بز به دست می آیند.
2. الیاف گیاهی
این الیاف نیز از گیاهان به دست می آیند و جنس سلولزی دارند. الیاف گیاهی نیز از قدیمی ترین انواع الیاف موجود در صنعت نساجی هستند که بسیاری از کشورهای تولید کننده پارچه از این نوع الیاف به صورت انبوه برای تولید محصولات خود استفاده می کنند. چند مورد از پرکاربردترین این الیاف عبارتنداز:
- الیاف پنبه ای که جزء خنک ترین الیاف موجود هستند و حرارت را از خود دفع می کنند. در ایران به لباس هایی که با الیاف پنبه تولید می شوند لباس نخی نیز می گویند.
- الیاف کتان که تا حدودی خصوصیات مشابه الیاف پنبه ای دارند. میزان جذب آب در آنها مانند الیاف پنبه ای است با این تفاوت که سریع تر خشک می شوند.
3. الیاف معدنی
این الیاف با الیافی که در صنعت نساجی مورد استفاده قرار می گیرند، تفاوت هایی دارند. از جمله پرکاربردترین انواع الیاف معدنی عبارتنداز:
- الیاف شیشه ای که در تولید کامپوزیت و فایبرگلاس نقش مهمی دارند.
- الیاف پنبه نسوز که جزء اصلی ترین مواد در تولید لباس مخصوص آتش نشانی هستند.
الیاف مصنوعی
این الیاف به روش های کاملا مصنوعی تولید می شوند و نمی توان آنها را به شکل عادی در طبیعت مشاهده کرد. البته برخی از انواع آن ریشه طبیعی دارند که از آن جمله می توانیم به الیاف نایلونی یا پلی آمید و آکریلیک اشاره کنیم. یکی از پرطرفدارترین انواع پارچه که از الیاف مصنوعی تولید می شود نیز پارچه فلامنت است که از استحکام و دوام قابل قبولی برخوردار است. الیاف مصنوعی به دو روش تولید می شوند. از همین رو آن ها را در دو دسته کلی زیر جای می دهند:
- الیاف نیمه مصنوعی یا بازیافته که در تولید آن ها از مقداری الیاف طبیعی نیز استفاده می شود.
- الیاف مصنوعی یا ترکیبی که در تولید آن ها کاملا از مواد شیمیایی و مصنوعی استفاده می شود و هیچ ترکیب طبیعی در آن ها به کار نمی رود.
بیایید با چند نمونه دیگر از انواع الیاف مصنوعی آشنا شویم:
- الیاف ویسکوز
- الیاف سلولز
- الیاف اکریلیک
- الیاف پلی استر
- الیاف پلی پروپیلن
- الیاف نایلون یا پلی آمید
- الیاف پلی وینیل الکل
شما می توانید در خصوص مراحل تولید پارچه به کمک این الیاف تحقیقات جامعی داشته باشید و خروجی هر یک با تفاوت هایی که دارند را به طور واضح مشاهده کنید. همانطور که پیش از این نیز اشاره کردیم، یکی از مهم ترین تفاوت های میان الیاف نساجی طبیعی و مصنوعی در میزان مقاومت و استحکام آن هاست.
الیاف مصنوعی به دلیل ترکیبات شیمیایی خاصی که در آنها به کار رفته، دارای مقاومت بالاتری هستند. از این روست که از این نوع الیاف در صنعت نساجی به اشکال مختلف برای تولید انواع پارچه، لباس و منسوجات صنعتی استفاده می شود. همچنین الیاف طبیعی چروک پذیری بالاتری دارند و میزان جذب رطوبت و آب در آنها بالاتر است.