یکی از پرطرفدارترین پارچه ها در بازار پارچه مخمل است که بافتی فوق العاده لطیف و ظاهری براق دارد. کاربردهای این نوع پارچه در صنعت مد و لباس آنچنان زیاد است که نمی توان آن را به یک یا دو مورد خلاصه کرد. پارچه های مخمل در رنگ بندی ها و طرح های مختلفی موجود هستند و از نظر کیفیت نیز انواع گوناگونی دارند. معمولا وقتی نام این نوع پارچه به گوش می رسد اولین چیزی که در ذهن تداعی می شود حس لوکس بودن آن است. به همین دلیل است که این پارچه در صنعت مد جایگاه بسیار ویژه ای دارد و هیچ گاه جایگزینی برای آن وجود نخواهد داشت. در ادامه با ما همراه باشید تا بیشتر با این نوع پارچه و مدل های مختلف آن آشنا شویم.
جنس پارچه مخمل
در میان انواع پارچه های مرغوب و درجه یک، پارچه مخمل جزء محبوب ترین پارچه ها به شمار می رود که به دلیل شکل و شمایل خاص و جذاب خود، آن را نوعی پارچه اشرافی معرفی کرده اند. در تولید پارچه مخمل از متریال مختلفی استفاده می شود. این نوع پارچه معمولاً در گروه پارچه های کرکی قرار می‌گیرد که در تولید آن بیشتر از ابریشم، پنبه، کتان و گاه پشم بافته شده استفاده می شود.
اگر پارچه مخمل درجه یک به شما عرضه شود این یعنی پرزهای پارچه کاملاً از ابریشم ساخته شده اند. چنین پارچه ای لطافت و نرمی بیشتری نسبت به دیگر پارچه ها دارد. دلیل اینکه این پارچه به پارچه مخمل شهرت گرفته همین نرمی بیش از اندازه آن است که باعث شده آن را به مخمل تشبیه کنند. البته لزوماً تمامی پارچه های مخمل که به بازار عرضه می شوند دارای پرزهای ابریشمی نیستند.
از آن جایی که ابریشم هزینه نهایی کار را افزایش می دهد، برای پرزهای این پارچه از الیاف مصنوعی و پنبه نیز استفاده می شود. به همین دلیل امروزه پارچه های مخملی که کاملاً از ابریشم ساخته شده باشند بسیار کمیاب شده اند و برای خرید آن ها نیز باید هزینه قابل توجهی پرداخت کرد.
به دلیل تورم بازار قدرت خرید مردم کاهش یافته است. از این رو دلیل تولیدکنندگان با تولید پارچه مخملی به کمک الیاف مصنوعی همچنان بازار خرید و فروش این محصول را پر رونق نگاه داشته اند. کاربردهای این پارچه بسیار گسترده است که در بخش های آتی حتماً با موارد مصرف آن آشنا خواهیم شد.
انواع پارچه مخمل
در این بخش با انواع مخمل و ویژگی های کلی هر کدام آشنا می شویم:
- مخمل ساده: از جنس نخ یا پنبه، کشش و انعطاف پذیری کم، سنگین، درخشش کمتر نسبت به مخمل هایی که تماما از ابریشم تولید شده اند.
- مخمل کوبیده (خرد شده): زمانی که پارچه مخمل در حالت خیس فشرده می شود و آن را به جهت های مختلف می چرخانند ظاهری خرد شده به خود می‌گیرد. این پارچه به صورت طرح دار به بازار عرضه می شود و ظاهر براق و خاصی دارد.
- مخمل برجسته: بخشی از آن به صورت طرح دار و برجسته و بخشی به صورت ساده بافته می شود و ظاهری تزیینی دارد. بیشترین کاربرد آن نیز برای روکش مبلمان و پرده است که ظاهری منحصر به فرد به فضا می بخشد.
- مخمل کشی: اسپندکس که از الیاف مصنوعی ساخته می شود حالتی کشسانی دارد و در تولید این نوع پارچه مخمل استفاده می شود. همین موضوع باعث شده تا مخمل کشی حالت کشسانی و انعطاف پذیر به خود بگیرد.
- مخمل پان: این پارچه نیز خاصیت کشسانی دارد و در تولید آن از یک سری غلطک های فوق العاده سنگین استفاده می شود تا پرزهای پارچه به یک سمت فشرده و جهت دار شوند.
- مخمل طرح دار: پرزهای این نوع پارچه مخمل به گونه ای هستند که یک نوع الگو و پترن خاص را به نمایش می‌گذارند. به همین دلیل به این نوع پارچه ها مخمل طرح دار می‌گویند.
- مخمل کبریتی: بافت این نوع پارچه به گونه ای است که ظاهری راه راه در آن ایجاد کرده و به همین دلیل به آن مخمل کبریتی می گویند. از کنار هم قرار گرفتن نخ ها یک شکل برجسته روی پارچه کبریتی ایجاد می شود.
- از دیگر انواع مخمل می توانیم به مخمل بقیرا، مخمل گلدار، مخمل کراش، مخمل لیون، مخمل نکری، مخمل سیزله و مخمل خزنما اشاره کنیم.
تاریخچه پارچه مخمل
شاید شما هم کنجکاو باشید که از تاریخچه مخمل، این پارچه نفیس و ارزشمند سر در بیاورید. طبق گفته های ثبت شده، بغداد اولین محل تولید مخمل بوده که این اتفاق چیزی نزدیک به ۷۵۰ سال بعد از میلاد مسیح رقم خورده است. اما رفته رفته ترفندهای بافت مخمل در دیگر نقاط دنیا گسترش یافت و به کشورهای اروپایی رسید.
مخمل در حدود قرن یازدهم در کشور ایران تکامل یافت که این موضوع به طور همزمان برای کشورهای چین و ایتالیا نیز رقم خورد. البته این گونه نبود که مخمل بافی در تمام نقاط کشور به صورت یکپارچه گسترش پیدا کند. تنها نقاط خاصی از کشور ایران بودند که اقدام به مخمل بافی می‌کردند که از آن جمله می توانیم به اصفهان، کاشان، تبریز، هرات، یزد و مشهد اشاره کنیم.
همپوشانی مخمل بافی با هنر نقاشی سنتی باعث شد تا طراحی این پارچه در دوره سلجوقی به عنوان یک نماد جذاب از ظرافت هنری شناخته شود. تفاوت های ظاهری پارچه مخمل با دیگر پارچه های بافته شده باعث شد تا در کوتاه ترین زمان ممکن و به سرعت جایگاه اصلی خود را در صنعت تولید پارچه پیدا کند. طراحی زیبا و منحصر به فرد، بافت خاص، رنگ های جذاب و خیره کننده، پیچیدگی در روش بافت، استفاده از مواد مرغوب و درجه یک این پارچه را به یک پارچه خاص تبدیل کرد.
خصوصیات پارچه مخمل
شاید همین خصوصیات پارچه مخمل باشد که باعث شده این محصول نسبت به انواع پارچه تترون، ساتن، کرپ و… بیشتر مورد توجه مصرف کنندگان قرار گیرد. از مهم ترین خصوصیات این نوع پارچه می توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- تنوع بالا در طرح و رنگ: طرح، مدل و رنگ بندی متنوع این پارچه باعث شده تا به یک پارچه محبوب و ایده آل برای تولید انواع لباس و اکسسوری تبدیل شود.
- دوام و ماندگاری بالای پارچه: در صورتی که این پارچه را در معرض عوامل ساینده قرار ندهید، می توانید تا سالیان سال به خوبی از آن استفاده کنید. دوام بالای این پارچه یکی دیگر از ویژگی های مهم آن است که در گذر زمان دچار افت کیفیت نمی شود و حتی از نظر زیبایی و کارایی به هیچ عنوان از رده خارج نمی شود.
- درخشش: براق بودن و درخشندگی از فاکتورهایی هستند که سبب تمایز پارچه مخمل نسبت به دیگر انواع پارچه شده است. زمانی که پرزهای پارچه تغییر جهت می دهند شدت درخشندگی آن نیز تغییر می کند.
- نرمی و لطافت بالا: این یکی از خصوصیات بی نظیر پارچه مخمل است که در بخش های گذشته به آن اشاره مختصری داشتیم. استفاده از الیاف ابریشمی و داشتن پرزهای نسبتا کوتاه از مهم ترین دلایلی هستند که باعث نرمی و لطافت بیش از حد این پارچه شده اند.
- سبکی: بافت پارچه های مخمل معمولا ضخامت بالایی دارد. از این رو اغلب، این پارچه ها احتیاجی به آستر و پارچه اضافه ندارند. در مقایسه با پارچه های پرزدار که معمول سنگین وزن هستند، مخمل بسیار ظریف و کم وزن است.
- چروک نشدن پارچه: این پارچه چروک پذیری کمی دارد و حتی در صورت جمع شدگی سریعا و به راحتی صاف می شود.
- نداشتن آبرفت: از جذاب ترین ویژگی ها و خصوصیات پارچه مخمل این است که در صورت شستشو یا حتی اتوکشی دچار کاهش سایز و اندازه نمی شود.
کاربردهای پارچه مخمل
لطافت و نرمی پارچه مخمل آن را تبدیل به یک گزینه ایده آل برای دوخت انواع لباس کرده است. در تولید انواع لباس مردانه، زنانه، لباس شب، لباس های مجلسی، کت و دامن، دوخت کلاه و دستکش مخملی از این نوع پارچه به وفور استفاده می شود. علاوه بر این، جذابیت بصری و زیبایی ظاهری این پارچه باعث شده تا از آن به شکل خاص و ویژه جهت دوخت انواع پرده تزئینی، روتختی، روکش مبلمان، بالش و کوسن نیز استفاده شود. همین کاربردهای بی نظیر پارچه مخمل است که آن را به یکی از مهم ترین منسوجات هتلی تبدیل کرده است.
بسیاری از هتل های لوکس و لاکچری برای تزئینات داخلی اتاق خواب مهمان، سالن های پذیرایی، سالن های کنفرانس و… از این پارچه برای آماده سازی پرده، روکش مبلمان و صندلی، روتختی و ملافه استفاده می کنند. از دیگر کاربردهای مخمل می توان به دکور زدن آتلیه ها و تالارهای مجلل اشاره کرد. در این مجموعه ها از بهترین و باکیفیت ترین پارچه ها و اکسسوری های لوکس استفاده می شود تا دکوراسیون محل پذیرایی به شکلی خاص و منحصر به فرد برای مهمانان طراحی و آماده شود.
نگهداری پارچه مخمل
هر پارچه با توجه به جنسی که دارد، باید به روش خاصی نگهداری و رسیدگی شود. از آن جایی که الیاف و جنس پارچه مخمل ویژگی های متفاوتی با دیگر انواع پارچه دارد، روش نگهداری آن نیز متفاوت است. اگر لباسی از جنس پارچه مخمل دارید، بهتر است حتما آن را پس از استفاده درون کاور مخصوص قرار دهید تا از کثیف شدن و جذب گرد و غبار در امان باشد.
در صورت خیس شدن پارچه برای خشک شدن آن تا حد امکان از خشک کن لباسشویی استفاده نکنید. دیگ لباسشویی برای خشک کردن البسه چرخش زیادی دارد و این موضوع می تواند به الیاف و پرزهای پارچه آسیب بزند. بهتر است آن را در هوای آزاد قرار دهید تا به صورت طبیعی خشک شود.
تحت هیچ شرایطی به پارچه ضربه محکم نزنید. تمام زیبایی و جذابیت پارچه به پرزهای موجود روی آن است که در صورت از بین رفتن این پرزها، زیبایی برای پارچه نخواهد ماند. رعایت این نکات ساده باعث می شود تا بتوانید برای مدت های طولانی از این پارچه با همان کیفیت اولیه استفاده کنید.
شستشو و اتوکشی پارچه مخمل
اگر به شکل غیر اصولی این پارچه ها را شستشو دهید، امکان اینکه پرزهای روی پارچه از بین بروند وجود دارد. در صورت نیاز به شستشو ابتدا برای اطمینان از سلامت جنس پارچه، گوشه ای از آن را با شوینده موردنظر بشویید و بررسی کنید که وضعیت پارچه پس از شستشو به چه صورت است.
در شستشو نهایت دقت را به کار ببرید و از فشردن بیش از حد پارچه خودداری کنید. شوینده ای که برای شستشوی مخمل استفاده می کنید، نباید ترکیبات قلیایی داشته باشد. این شوینده ها به صورت مستقیم روی پارچه تاثیر می گذارند و می توانند باعث رنگ پریدگی پارچه شوند.
برای شستشوی مخمل بهتر است از صابون های ملایم و باکیفیت به صورت تکه ای و محلول شده در آب ولرم استفاده کنید که بهترین نتیجه را به دنبال دارد. برای تمیز کردن لکه ها می توانید از یک پارچه یا برس کاملا نرم استفاده کرده و آن را به آهستگی روی قسمت لکه شده بکشید تا لکه از بین برود.
شستشوی پارچه های مخملی که از ابریشم و پنبه درجه یک ساخته شده اند، کمی سخت تر است و باید برای تمیز کردن آن ها احتیاط بیشتری داشته باشید. بهتر است تا حد امکان این البسه را با دست بشویید. همچنین بردن لباس، ملحفه یا پتوی مخملی به یک خشکشویی معتبر و متخصص که با انواع پارچه به خوبی آشنایی دارد می تواند اقدام درستی باشد.
همانطور که اشاره کردیم، مخمل چروک پذیری کمی دارد. بنابراین تا حد امکان از اتوکشی این پارچه ها خودداری کنید. آویزان کردن یا استفاده از اتوبخار با یک محافظ بهترین روش از بین بردن چروک پارچه مخمل است.
بازه قیمتی
در مورد بازه قیمت پارچه مخمل نمی توان به طور دقیق اظهار نظر کرد. آنچه که مسلم است و در بخش های گذشته به آن اشاره شد، این موضوع است که پارچه مخمل درجه یک که از ابریشم یا پنبه خالص تولید شده است، نسبت به دیگر انواع پارچه گران قیمت تر است و باید برای خرید آن هزینه بیشتری پرداخت کرد.
اما از آن جایی که امروزه در تولید پارچه مخمل تنها از ابریشم و پنبه استفاده نمی شود و ترکیباتی همچون کتان، نخ و الیاف مصنوعی نیز در تولید آن ها به کار می رود، می توان مخمل را با قیمت مناسب تری نیز تهیه کرد. همه چیز بستگی به ترکیبات، کیفیت تولید پارچه، متراژ پارچه و برند عرضه کننده آن دارد.