صنعت تولید پوشاک یکی از پررونق ترین صنایع تولیدی در دنیاست. تمامی کارخانجات و کارگاه هایی که در صنایع تولید منسوجات فعالیت می کنند به خوبی با انواع پارچه، ویژگی ها و قابلیت های آن ها آشنا هستند. برخی از انواع نخ و پارچه وجود دارند که نسبت به دیگر محصولات از دوام و استحکام پایینی برخوردار هستند. آهار نخ و آهار پارچه عملیاتی است که کمک می کند این مشکل در محصول برطرف شود. آهار زنی باید با دقت بالایی انجام شود تا نهایتا نتیجه مطلوبی را به همراه داشته باشد. در این مطلب قصد داریم به دلایل اهمیت آهار پارچه اشاره کنیم.
منظور از آهار پارچه چیست؟
احتمالا برای شما هم پیش آمده که در زمان خرید پارچه با عبارات و اصطلاحات جدیدی روبرو شده باشید که برایتان تازگی دارند. یکی از این اصطلاحات پارچه آهاری است. اصلا می دانید آهار نخ و آهار پارچه به چه معناست؟ چه دلیلی دارد که نخ یا پارچه را آهار می زنند؟ این کار چه تاثیری روی پارچه دارد و به چه شکلی انجام می شود؟ این ها سوالات درست و به جایی هستند که بهتر است قبل از خرید پارچه یا نخ آهاردار از فروشنده محصول بپرسید و به دنبال پاسخ آن ها باشید.
آهار زدن پارچه در یک کلام با هدف افزایش استحکام و دوام پارچه انجام می شود. در واقع می توان گفت پارچه های بدون آهار معمولا نسبت به پارچه های آهاردار دوام و ماندگاری پایین تری دارند و زودتر کیفیت و استحکام خود را از دست می دهند. برخی از پوشاک هستند که پس از گذشت مدت زمانی استفاده از آن ها، دچار پرز و ساییدگی شدید می شوند. همین امر احتمال آسیب پذیری و پارگی پارچه لباس را افزایش می دهد. به همین دلیل است که فرایند آهارزنی به نخ و پارچه بسیار رایج است.
برای انجام این کار نیز از دو طریق می توان اقدام کرد. در روش اول فرد مورد نظر لباسی را برای مدت ها استفاده کرده و هم اکنون به دلیل سایش و پرز بیش از حد تمایل به آهار زنی پارچه لباس دارد که آن را باید به افراد متخصص بسپارد. در روش دوم نیز این خود تولیدکنندگان هستند که قبل از عرضه محصولات به بازار، عملیات آهارزنی به آن ها را انجام می دهند تا محصول با کیفیت و استحکام بیشتری در اختیار مصرف کنندگان قرار گیرد.
آهار چیست؟
وقتی صحبت از آهار پارچه می شود یعنی ماده ای تشکیل شده از عصاره یا لعاب گل خطمی، نشاسته طبیعی و کتیرا که می تواند به افزایش مقاومت و استحکام پارچه کمک زیادی کند. اجزای تشکیل دهنده آهار به طور کلی به سه دسته زیر تقسیم می شوند:
- گلیسیرین ترکیبی که رطوبت را از نخ می گیرد و همچنین آن را در برابر قارچ و کپک زدگی مقاوم می کند.
- نشاسته طبیعی همچون نشاسته ذرت، سیب زمینی و آرد که به عنوان یک چسب طبیعی عمل می کند.
- انواع روغن گیاهی و حیوانی که باعث افزایش خاصیت نرم کنندگی در ماده آهار می شوند.
این ماده را با دقت و ظرافت به تمامی بخش های مختلف پارچه می زنند و به این شکل مقاومت آن را نسبت به حالت عادی دوچندان می کنند. آهار برای افزایش مقاومت نخ نیز استفاده می شود و بسیار کاربرد دارد. بهتر است بدانید که این آهار انواع گوناگونی دارد و در انتخاب نوع آهار باید دقت زیادی به خرج داد تا در نهایت نتایج مطلوبی حاصل شوند.
دلایل آهار نخ و پارچه؟
تا اینجای مطلب احتمالا به خوبی متوجه شده اید که مهم ترین هدف از آهار پارچه و نخ، افزایش استحکام آن است که البته هدف بسیار بزرگی است و تاثیر بسزایی در افزایش عمر نخ و پارچه دارد. اما این تنها یکی از دلایل آهارزدن نخ و پارچه است. در این بخش با دیگر دلایل این کار آشنا می شویم:
- آهار نخ باعث می شود تا استحکام کششی آن بسیار افزایش پیدا کند. اینگونه می توان با خیال آسوده از نخ در صنایع نساجی و بافندگی استفاده کرد.
- آهار نخ میزان انعطاف پذیری آن را افزایش می دهد. اینگونه در اثر کشیدگی، نخ دچار پارگی نمی شود.
- آهار زدن خاصیت چسبندگی قابل قبولی به نخ و پارچه می بخشد.
- میزان نرمی و لطافت نخ و پارچه پس از عملیات آهار زنی بیشتر از قبل می شود.
- قطعا مقاومت و دوام نخ و پارچه ای که آهار زده شده اند در برابر سایش و خراشیدگی بیشتر می شود.
- آهار باعث کاهش پرز پارچه می شود.
- آهار پارچه و نخ باعث می شود تا الیاف در برابر آتش مقاوم تر از حالت عادی شوند.
- آهار نخ، آن را در برابر بو و کف مقاوم می کند.
- آهار زدن باعث می شود تا در اثر تماس نخ با آب یا هر گونه ماده شیمیایی به راحتی از بین نرود.
- آهار زدن به چربی و روغنی شدن نخ کمک زیادی می کند.
- آهار زدن باعث افزایش دنیر (افزایش ضخامت و وزن) نخ می شود.
- هر نوع عیب و مشکلی که در نخ و پارچه وجود داشته باشد در اثر عملیات آهار زنی از بین می رود.
مهم ترین ویژگی های یک ماده آهاری باکیفیت
یک ماده آهاری زمانی می تواند تاثیر خود را روی افزایش استحکام نخ و پارچه بگذارد که دارای خصوصیات زیر باشد:
- همانطور که اشاره شد، ماده آهار با اعمال روی نخ و پارچه مقاومت و انعطاف پذیری آن را از هر نظر بیشتر می کند. بنابراین یک آهار باکیفیت باید توانایی آن را داشته باشد تا خواص فیزیکی نخ و پارچه را به شکل چشمگیری بهبود ببخشد.
- این ماده باید کمک کند تا الیاف به صورت موازی روی نخ قرار بگیرند.
- قابلیت چسبندگی بالایی داشته باشد تا بتواند خواص خود را به صورت مستقیم به نخ و پارچه منتقل کند.
- باید باعث ایجاد یکنواختی در نخ و پارچه شود.
- قابلیت نفوذ پذیری بالایی داشته باشد.
- ماده آهاری باید ضد کپک باشد و از الیاف پارچه و نخ در برابر کپک زدگی، پوسیدگی و پارگی محافظت کند.
- زمان پخت ماده آهاری باید کوتاه باشد.
- درجه ذوب ماده آهاری باید پایین باشد تا بتوان به کیفیت آن اعتماد داشت.
انواع آهار پارچه
اگر بخواهیم ماده آهار را دسته بندی کنیم، می توانیم آن را در دو گروه زیر قرار دهیم:
- آهار طبیعی: مواد تشکیل دهنده این آهار همانطور که از نامش پیداست کاملا طبیعی هستند. از جمله این ترکیبات می توان به نشاسته ارگانیک، انواع چسب طبیعی همچون کتیرا، رزین های صنعتی، لعاب گل ختمی، ضمغ و… اشاره کرد. می توانید از قبل یک اسپری از ترکیبات موجود آماده کرده و آن را به صورت یکنواخت روی تمامی قسمت های نخ و پارچه اعمال کنید. آهارزنی پارچه در صورتی که به درستی انجام شود می تواند کمک کند تا پارچه در فرایند ریسندگی و بافندگی دچار هیچ مشکلی نشود.
- آهار مصنوعی: آهار مصنوعی نیز شامل ترکیبات شیمیایی است که امروزه بسیاری از کارخانجات ریسندگی از آن برای آهار پارچه و نخ استفاده می کنند. از ترکیبات موجود در این ماده می توان به انواع نشاسته، رزین پلی وینیل استات، پلاستو سایرز و ترکیبات آنتی باکتریال اشاره کرد. بررسی ها نشان داده که استفاده از آهار مصنوعی تاثیر بسیار زیادی روی مقاومت پارچه دارد. همچنین این ماده از ایجاد پرز روی پارچه یا پارگی آن جلوگیری به عمل می آورد. تولیدکنندگان بسته به الیاف و ساختار هر پارچه تصمیم می گیرند که کدام یک از انواع آهار را برای آن انتخاب کنند.