یکی از مشکلات بسیار شایع در کودکان که باعث نگرانی والدین می شود، شب ادراری کودکان است. البته این مشکل در سنین پایین مورد توجه قرار نمی گیرد اما به تدریج که سن کودک بالاتر می رود، دیگر شب ادراری کودک نمی تواند طبیعی باشد. کودکان به دلایل مختلف می توانند دچار این عارضه شوند و تا نوجوانی هم این موضوع ادامه پیدا کند. اگر کودک شما هم دچار این عارضه شده است و شما هم به دنبال راه های درمانی آن هستید، پیشنهاد می کنیم تا انتهای این مطلب ما را همراهی کنید تا بتوانید کودک تان را درمان کنید.
علت شب ادراری کودکان چیست؟
شب ادراری ممکن است به دلایل مختلفی همچون روند تکاملی آهسته، سابقه خانوادگی شب ادراری و یا تولید ادرار زیاد و غیره در کودکان ایجاد شود. در بسیاری از موارد، بیشتر از یک علت وجود دارد و کودکان هرگز به قصد و اختیار خود تخت خواب خود را خیس نمی کنند. اما بهتر است بدانید کودکانی که شب ادراری دارند از نظر جسمی و عاطفی کاملا طبیعی هستند شما نباید روی کودک تان عیب بگذارید. گاهی اوقات بیماری های مختلفی همچون یبوست یا دیابت در کودکان هم می تواند منجر به این عارضه شود. در ادامه هر یک از علت های شب ادراری کودکان را برای شما شرح خواهیم داد:
1. روند تکامل آهسته
اگر کودک تان در روند تکاملی آهسته بین سنین 5 تا 10 سالگی باشد شب ادراری برای او امری طبیعی است. برخی از کودکان ممکن است مثانه کوچکی یا خواب عمیقی داشته باشد. در صورتی که سیستم عصبی کودک تان در حال تکمیل باشد؛ پیام هایی را که بدن در مورد مثانه پر و نیاز به بیدار شدن ارسال می کند را کنترل می کند. و گاها این پیام دیر ارسال شده و با شب ادراری کودک همراه می شود.
2. سابقه خانوادگی
در مواردی شب ادراری ژنتیکی است و کودکان به دلیل داشته سابقه خانوادگی شب ادراری در والدین خود می توانند دچار این مشکل شوند.
3. تولید ادرار بیش از حد
ممکن است کلیه های کودک در طول شب که کودک خواب است ادرار زیادی تولید کند که این موضوع منجر به پر شدن مثانه می شود و اگر کودک نتواند به موقع از خواب بیدار شود، احتمالا تخت خواب خود را خیس می کند. تولید ادرار زیاد در شب بیشتر به دلیل پایین بودن سطح هورمون ضد ادراری است. این هورمون کمک می کند تا در طول شب ادرار کمتری نسبت به روز تولید شود. بهتر است دو ساعت قبل از خواب از دادن مایعات و یا میوه های آب دار به کودک تان بپرهیزید.
4. اختلال در خواب
راه رفتن در خواب و آپنه خواب هم می تواند منجر به شب ادراری کودکان شود. آپنه خواب نوعی عارضه است که در آن فرد در طول خواب اختلال تنفسی پیدا می کند و در نتیجه کمبود اکسیژن در بدن او باعث تولید ادرار بیشتر توسط کلیه ها می شود. شب ادراری می تواند نشانه ای از ابتلا به این بیماری باشد. از علائم دیگر آپنه می توان به خروپف، تنفس از دهان، عفونت گوش و سینوس، خشکی دهان در صبح و همچنین خواب آلودگی در طول روز شود.
5. استرس
گاهی هم استرس می تواند باعث شب ادراری شود و نگرانی در مورد خیس کردن رختخواب کودک در طول روز می تواند سبب تشدید این مشکل شود. استرس هایی که ممکن است بر کودک تاثیر بگذارد عبارت است از نوزاد جدید در خانواده، تنها خوابیدن کودک، جابه‌جایی منزل و یا حتی شروع مدارس و بحران های خانوادگی باشد.
6. عفونت مجاری ادراری
گاهی عفونت در مثانه هم می تواند سبب شب ادراری کودکان شود. علائم عفونت ادراری شامل تکرر ادرار، ادرار قرمز یا صورتی و درد هنگام تخلیه ادرار و شب ادراری است.
چگونه می توان شب ادراری کودکان را متوقف کرد؟
متاسفانه خیس کردن تخت خواب در بسیاری از کودکان یک اتفاق رایج است و زردی تشک حاصل از خیس شدن تشک با ادرار هم می تواند منجر به ناراحتی و آزرده خاطر شدن والدین شود. در مقاله قبل راهکارهایی را به جهت رفع زردی تشک به شما ارائه دادیم؛ در ادامه این مقاله نیز راهکارهایی به شما ارائه خواهیم داد که کمک می کند شب ادراری کودکان را متوقف کنید.
1. نوشیدنی ها را قبل از خواب کودک حذف کنید
ممکن است کودک شما به نوشیدن یک لیوان شیر یا آب و یا هر مایعات دیگری عادت داشته باشید. این موضوع نقش مهمی در شب ادراری دارد. بنابراین توصیه می کنیم قبل از خواب و رفتن به رختخواب از فرزند خود بخواهید دیگر نوشیدنی میل نکند. همچنین از او بخواهید حتما قبل از خواب یک بار به دستشویی برود و مثانه خود را تخلیه کند.
2. آموزش کنترل مثانه
آموزش کنترل مثانه هم فرآیندی است که در آن کودک شما در زمان های معینی به دستشویی خواهد رفت. حتی اگر فکر می کند که نیازی به رفتن ندارد. این نوع سازگاری باعث تحریک تمرین مثانه خواهد شد و به کنترل آن کمک زیادی می کند. در حالی که بیشتر ادرار کردن در ساعات بیداری در روز انجام می شود، تمرین مثانه برای شب ادراری هم بهتر است انجام شود. مثلا این که هر سه ساعت یک بار کمتر یا بیشتر کودک خود را از خواب بیدار کنید و او را به دستشویی بفرستید. اگر کودک شما همچنان رختخواب خود را خیس می کند می توانید از شلوار تمرینی یا آزمایشی و یا محافظ تشک استفاده کنید تا از زرد و لک شدن تشک تان جلوگیری کنید؛ لازم به ذکر است شستشوی مکرر و زیاد می تواند عمر تشک تان را کوتاه کند. برای بیدار شدن و فرستادن کودک تان به دستشویی حتی اگر لازم است ساعت کوک کنید تا بیدار شوید.
3. زنگ هشدار رطوبت
اگر تمرین مثانه هم بعد از چند ماه شب ادراری کودکان موثر نبود می توانید از زنگ هشدار رطوبت شب ادراری استفاده کنید. این زنگ نوع خاصی از آلارم است که برای تشخیص شروع ادرار طراحی شده است تا کودک بتواند قبل از خیس شدن کامل تخت خواب بیدار شود و به دستشویی برود. اگر کودک شما شروع به ادرار کرد، زنگ هشدار صدای بلندتری ایجاد می کند تا او را بیدار کند. این زنگ به خصوص برای کودکانی مناسب است که خواب عمیقی دارند. معمولا اغلب کودکان پس از مدتی استفاده از این زنگ، خودشان خودکار از خواب بلند می شوند و به دستشویی می روند.
با پزشک تماس بگیرید
درست است که شب ادراری کودکان یک اتفاق رایج در بین کودکان است اما همه موارد نمی توانند به تنهایی قابل حل باشند و ممکن است مشکلاتی در بدن خود داشته باشد که شما به عنوان والدین نتوانید آن را تشخیص دهید. اگر کودک شما سنی بیشتر از 5 سال دارد و هر شب تخت خواب خود را خیس می کند باید راه های مختلفی برای رفع این مشکل انجام دهید.
در این صورت توصیه می کنیم حتما با یک پزشک مشکل کودک خود را در میان بگذارید. شب ادراری کودک زمانی می تواند غیر طبیعی باشد که این مشکل نشان دهنده یک بیماری زمینه ای در او باشد. از جمله این بیماری ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- معمولا کودک دچار یبوست می شود.
- ناگهان شروع به دفع ادرار می کند.
- در طول روز هم ممکن است بی اختیاری ادرار را تجربه کند.
- هنگام ورزش ممکن است بی اختیاری ادرار داشته باشد.
- هنگام تخلیه ادرار احساس درد و یا سوزش دارد.
- ممکن است در ادرار خود خون ببیند و یا لباس زیر او خونی باشد.
- علائم اضطراب و استرس را دارد.
- در شب خروپف می کند.
- دارای برادر و یا خواهری است که او هم شب ادراری دارد.
- بعد از این که شش ماه کودک هیچ گونه شب ادراری نداشته به ناگهان مجددا شب ادراری او شروع شود.
با کودکی که شب ادراری دارد چه رفتاری داشته باشیم؟
یکی از بخش های مهم در درمان شب ادراری کودکان این است که والدین برخورد مناسبی در مواجه با این مشکل با کودک خود داشته باشند. از جمله رفتارهایی که والدین باید با کودک خود داشته باشند:
- زمانی که با رختخواب خیس کودک خود مواجه می شوید، با فریاد و سرزنش با او برخورد نکنید. چرا که کودک خود به اندازه کافی شرمنده و ناراحت است. استفاده از جملات سرزنشگر می تواند باعث افزایش استرس، اضطراب و افسردگی کودک شود.
- اگر کودک با شما همکاری می کند و در طول روز مرتب دستشویی می رود قبل از خواب هم این کار را انجام می دهد حتما او را تشویق کنید. به خصوص اگر شب تخت خواب خود را خیس نکرده باشد. این موضوع کمک می کند تا نگرانی های کودک کمتر شود و انگیزه ای برای نصف شب بیدار شدن داشته باشد.
- فراموش نکنید که شب ادراری همیشه طبیعی نیست. پس حتما در صورت تکرار و تداوم این مسئله را ریشه یابی کنید.
- به کودک خود آموزش دهید که هر موضوعی قابل حل است و می توانید با کمک هم هر مشکلی را حل کنید. هیچ گاه اجازه تمسخر کودک توسط اعضای خانواده را ندهید.
- به هیچ عنوان در مورد شب ادراری کودک خود با بستگان و آشنایان صحبت نکنید. کودک از شنیدن این موضوع بسیار خجالت می کشد و ممکن است مشکل او تشدید شود.